Պոլսոյ Հայ Կաթողիկէ Աւագ Թեմը Հիմնուած է 1830ին՝ Ամենապատիւ եւ գերերջ. Տ.Տ. գրիգոր
- Պետրոս Զ. Ճերանեան Կաթողիկոսի օրով:
Թեմին Ա. Առաջնորդը եղած է Արհի. Անտոն
Արք. Նուրիճեան: Թեմը, նախ հաստատուած է որպէս նախագահական Արքեպիսկոպոսական Աթոռ 1830
- 1866: Յետագային եղած է Կաթողիկոսական - Պատրիարքական Աթոռ Տանն Կիլիկիոյ 1866 - 1928:
Ներկայիս՝ Թեմիս անդամներուն թիւն է մօտաւորապէս երեք հազար - 3000
- Հոգի որոնց մեծամասնութիւնը կը բնակի Պոլիս: Մայրաքաղաք Անգարայի մէջ եւս ներկայ է
վաթսուն ընտանիքներէ բաղկացած փոքրիկ համայնք մը:
Պոլսոյ մէջ կը գործեն չորս ժողովրդապետական
եկեղեցիներ. ա.Աթոռանիստ Ս. Աստուածածին եկեղեցի: բ.Սամաթիոյ Անարատ Յղութեան
եկեղեցի: գ.Ատըգիւղի - քաղկեդոնի - Ս. Լեւոն եկեղեցի: դ.Ս. Յովհան Ոսկեբերան
եկեղեցի, ի պէյօղլու:
Թեմը ունի, մէկը միւսէն գեղեցիկ 13 եկեղեցիներ, որոնցմէ
12 հատը՝ Պոլիս, իսկ մէկ հատը՝ Մարտին: Կարգ մը եկեղեցիներ կը սպասարկուին ամէն կիրակի,
իսկ ուրիշներ միայն ամառուան եղանակին, անոնք գտնուելով ամարանոցի վայրեր: Թեմս ունի
երկու երկսեռ երգչախումբ
Թեմէս ներս կը գործեն երկու Միութիւններ եւ այլ բարեսիրական
հաստատութիւններ։ Երիտասարդական Միութիւնը եւ Տիկնանց Միութիւնը, մինչ բարեսիրական հաստատութիւններու
շարքին են` ա. Սուրբ Յակոբ Հիւանդանոցը բ. Սուրբ Յակոբ Հանգստեան Տունը,
գ.
Սուրբ Յակոբ բարեգործական Մարմինը,
դ. Սուրբ Յակոբ Դարմանատունը որ օժտուած է
արդիական սարքաւորումներով եւ բոլոր ճիւղաւորումներով:
Թեմէն ներս կը գործեն նաեւ
չորս դպրոցներ -
ա. Բանկալթիի Մխիթարեան Լիկէոնը: բ. Պոմուդիի Վեն. Մխիթարեան
նախակրթարանը: գ. Սամաթիոյ Անարատ Յղութեան նախակրթարանը: դ. Բանկալթիի Անարատ
Յղութեան նախակրթարանը: