Շատեր կը հաստատեն,
թէ երբ հիւանդութիւնը ծանր է ու անդարմանելի, պատշաճ չէ շարունակել հիւանդը խնամել. հետեւաբար,
«մարդկային» արարք մըն է վերջ դնել հիւանդի կեանքին, ու չենթարկել չարչարանքներու: Նախ
եւ առաջ, հարկ է ըսել, թէ ո՛չ մէկ պարագային կարելի է գիտական հաւաստիքը ունենալ` անբուժելիութեան
նկատմամբ: Հաւաստել ասիկա, կը նշսւնակէ` ինքնին հակազդել բոլոր այն փորձարկումներուն
դէմ, որոնք տեղի կ՛ունենան հիւանդութիւններու աոաջքը առնելու, որովհետեւ, մէկ կողմէ փաստարկութիւններ
կան ժխտելու նման դատաստաններ, եւ միւս կողմէ միտումը` հրաժարելու գիտութեան յառաջխաղացումին
եւ զարգացումին հաւատք ընծայելու: Յովհաննէս Պօղոս Քահանայապետը կ՛ըսէ. «Հեշտամահի
կիրառումը, բացայայտօրէն ներկայացուած, կր կնքէ գիտութեան հրաժարումը, ետ դարձ մը,
նաեւ նախատինք մը մահամերձի անձին արժանապատուութեան»: Կեանքի ու մահուան սահմանները
շատ բացայայտ չեն այսօր: Սրտին եւ շնչառութեան կանգ առնելը, օրինակի համար, աղերս
չունի մահուան հետ, որովհետեւ, կարելի է վերակենդանացնել սիրտն ու ապահովել թոքերու արուեստական
շնչառութիւնը: Այսօր, բժիշկը կը ստորագրէ մահուան վճիռը միայն` երբ որ փաստէ թէ մահամերձին
բուսական կեանքր վերջացած է: Խումբ մը գիտնականներ, քահանայապետական Ակադեմիայի կողմէ
հրաւիրուած, իրենց ժողովական ուսումնասիրութիւններէն ետք, Հաղորդագրութիւն մը կը ներկայացնեն`
յայտարարելով. «Ուղեղային մահը ճշմարիտ փաստն է մահուան, նկատի առած որե, սրտաշնչական
գործողութեան վերջնական ղադարը արագօրէն կ՛առաջնորդէ ուղեղային մահուան: Սակայն, ապահով
ըլլալու համար որ հարթ դարձած է ուղեղը, այսինքն, ելեկտրական ոչ մէկ գործողութիւն կ՛արտաբերէ,
անհրաժեշտ է որ նուազագոյն երկու անգամ քննութիւն կատարուի, իրարմէ վեց ժամ տարբերութեամբ»: Հեշտամահը
վաւերացնելու պատրուակները էապէս նոյնն են ինչ որ կը վերաբերի վիժումին: Վիժումին համար
կը հաստատուի, թէ սաղմը լոկ զօրութեամբ մարդկային լինելութիւն մըն է, եւ թէ անոր կեանքը
կախումնաւոր է ուրիշներու ընձեռսծ օժանդակութենէն:
Կը հաստատուի նաեւ եթէ մարմնական
ու հոգեկան ծանր կերպով պակասաւոր ենթակաները, ամբողջական անձեր չեն, ուստի, ոչ ալ ինքնաբաւ: Հեշտամահէն
աւելի կը նախընտրուի խօսիլ, մահը տնօրինել իրաւունքի մասին, ինչպէս վիժումի պարագային,
ուր կր խօսուի , կեանքը տնօրինելու իրաւունքի մասին, եւ տնօրինողին իրաւունքը ազատելու
պաշտպանել անարժէք ծանրութենէ մը: Հետեւեալ պատճառաբանութեան դիմելով է, որ հեշտամահի
կողմնակիցները իրենք զիրենք կ՛արդարացնեն: Հեղինակ` Եղիշէ Վրդ. Ճիւլեան, Հեշտամահը,
Վենետիկ 2013